3 Mart 2023 tarihinde, 8 Eylül 1999 ve öncesinde birinci kere sigortalı olanlara yaş koşulu aranmaksızın emeklilik hakkı tanıyan ve kamuoyunda EYT olarak bilinen düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle, bu mevzudaki sorun kısmen çözüldü. Emeklilikte Yaşa Takılanların yıllardan beri mühlet gelen kitlesel çabasıyla birlikte Türkiye’de emeklilik ve toplumsal güvenlik mevzuatından kaynaklı haklar yine tartışılmaya başlandı.
8 Eylül 1999 öncesi girişlilerde emeklilikte yaş haddi kuralının kaldırılmasıyla birlikte bu tarih sonrası birinci sefer sigorta girişlilere uygulan emeklilik sisteminin adil olduğundan bahsedilemez.
Bir taraftan EYT kapsamında bir kişi yaş haddi kalktığı için emekli olabiliyorken başka taraftan ise öbür bir kişi işe bir gün sonra işe girdiğinde 17-20 yıl geç emekli oluyor. Bunu haksızlığı, bu adaletsizliği kabul etmek mümkün dahi değildir.
Kademeli Emeklilik isteyenler esasen erkenden emekli olmak üzere bir talepleri yoktur. Onlar emeklilikte adil bir sistemin hayata geçirilmesini istek etmektedirler. Buda onların en doğal ve samimi haklarıdır.
9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 ortasında birinci kere sigorta girişlilerde erkekler 60 yaşında 7000 prim gün sayısıyla, bayanlar ise 58 yaş ve 7000 prim gün sayısıyla emekli olabiliyorlar. 7000 prim gün sayısı ise ortalama 19,5 yıla tekabül ediyor. Örneğin; 20 yaşında birinci sefer sigorta girişi olan bir erkek 19,5 yıl aralıksız çalışma hayatında kalsa ve primleri ödense 39,5 yaşında 7000 prim gün sayısını tamamlamış oluyor ve emekliliği 60 yaşında hak edeceği için 20,5 sene ise yaşını tamamlamayı bekleyecektir. Yani bu kişi hayatını idame ettirebilmek için çalışma hayatına devam etmesi gerektiğinden esasen 7000 prim günle değil ortalama 14000 gün prim ödeyerek emekli olacaktır. Pekala ya 14000 prim ödeyerek 60 yaşında emekli olacakta emekli maaşı yüksek mi olacak tabi ki hayır. Zira 2008 yılında emeklilerin aylık bağlama oranları %70’lerden %30’lara, emeklilerin Türkiye’nin gelişme suratından aldıkları %100 hisse ise %30’a düşürüldü. Özetle artık emeklilere ne kadar ekmek o kadar köfte diyemiyoruz. Her geçen gün TÜİK’in gerçeği yansımayan datalarıyla düşen emekli maaşlarını da göz önünde bulundurduğumuzda gel de erkeksen 60 bayansan 58 yaşında emekli olmayı bekle.
Kimdir bu kademeli emeklilik isteyenler?
Özellikle 1999 sonrası girişler için emeklilik hayal olmuşken bir ses yükseldi. Bu ses kademeli emeklilik isteyenlerdi. Bunlar daha adil daha sürdürülebilir bir emeklilik sisteminin hayata geçirilmesi için 2023 yılından beridir uğraş ediyorlar ve seslerini her platformda duyurmayı başardılar. Bunlar kademeli emeklilik talebinin öncüleri Emeklilikte Adalet Derneği’nin neferledir. Derneğin isminden de anlaşılacağı üzere talepleri emeklilikte adil sistem sisteminin olması, emekli maaşlarının gelecekteki emeklilik hayatlarında insan onuruna yaraşır bir düzeyde maaş alabilmeleridir. Ne yazık ki ülkemizde mevcut bulunan üç ana emeklilik statüsünün her birinin birbirinden farklı kurallara tabi olduğunu ve bunun haksızlık ile eşitsizliğe yol açtığını tekraren lisana getirdim. Artık ise tüm bunları gür sesle haykıran bir STK var. Bu STK’nın çalışmaları takdir edilecek boyutta. EYT sonrası gündem olmayı ve gündemden hiç düşmemeyi başardılar. Kamuoyuna emeklilik sistemimizde vicdanımızı sorgulattılar. Yalnızca vatandaşa mı elbette hayır. Siyasilere de.
Muhalefetin hiç elbet gündeminde kademeli emeklilik talepleri sıcak yerini koruyor. Muhalif siyasalların bastırmasıyla iktidarın kademeli emeklilikten artık kaçışı yok. Zati yaklaşık altı ay kadar evvel de iktidar bu mevzuda istatistiki çalışmalara başladı bile. Türkiye son gelişen siyasi durumlarla birlikte seçim sath-ı mailine girdi. Bu seçimlerin gündemi ise kademeli emeklilik olacaktır. Meydanlarda, partilerin propagandalarında geniş yer tutacak. İstatistiki çalışmalara şimdiden başlayan hükümet, önümüzdeki genel seçimlerde muhalefetin mevzuyu gündemde tutmasıyla birlikte daha somut adımlar atacaktır. Kim bilir seçim kaybetsem bile olmaz dediği EYT’yi nasıl çıkardıysa seçim kaybetmemek için kademeli emekliliği de gündemine alacaktır. Önümüzdeki süreçte iktidar milletvekilleri kademeli emekliliği ağızlarından düşürmezlerse hiç de şaşırmayın. Lakin rehavete kapılıp da çabayı askıya almayın. Siyasi iktidar nabız yokluyor. Bu nabzın atması gerekmektedir. Sakın ha!
Kıymetli okuyucularım, sizlerde görüş ve teklifleriniz ile sorularınızı [email protected] mail adresimden tarafıma çarçabuk iletebilirsiniz.
Sağlıklı ve toplumsal teminatlı bir ömür dileklerimle…
Kaynak: Halk TV
